Poniżej zamieszczam interpelację poselską skierowaną do Ministra Transportu Budownictwa i Gospodarki Morskiej Pana Sławomira Nowaka w sprawie uzyskania dodatkowych wyjaśnień w związku z wydaniem przez Urząd Lotnictwa Cywilnego koncesji na prowadzenie działalności dla OLT Express w świetle opublikowania w tej sprawie dokumentu pod nazwą „Biała Księga ULC”
Pan
Sławomir Nowak
Minister Transportu, Budownictwa i Gospodarki Morskiej
Interpelacja poselska
w sprawie uzyskania dodatkowych wyjaśnień w związku z wydaniem przez Urząd Lotnictwa Cywilnego koncesji na prowadzenie działalności dla OLT Express w świetle opublikowania w tej sprawie dokumentu pod nazwą „Biała Księga ULC”
Panie Ministrze,
Dokument przygotowany przez Urząd Lotnictwa Cywilnego w wyniku wielomiesięcznych prac znany szerzej pod nazwą „Biała Księga ULC” nie niesie nowej wiedzy i nie wyjaśnia podstawowych kwestii i pytań stawianych w związku z wydaniem przez ULC koncesji na prowadzenie działalności dla OLT Express.
Odnoszę wrażenie, iż „Biała Księga”, zamiast wyjaśniać sytuację, nadal powtarza stanowisko prezentowane od początku tego skandalu zarówno przez kierownictwo Urzędu Lotnictwa Cywilnego jak i Ministerstwa Transportu, Budownictwa i Gospodarki Morskiej.
Dokument próbuje uzasadnić to, czego uzasadnić się nie sposób. Słabość nadzoru nad kondycją finansową podmiotów ubiegających się o koncesje na wykonywanie przewozów lotniczych i posiadaczy takich koncesji została udowodniona i zweryfikowana przez fakty.
Publikując Białą Księgę, nowe kierownictwo Urzędu Lotnictwa Cywilnego daje dowód braku zrozumienia podstawowych przyczyn stanu jaki został obnażony w związku ze spektakularnym bankructwem linii lotniczej nachalnie wspieranej finansami o niejasnym pochodzeniu. Biała Księga została skonstruowana w taki sposób, aby nie dać odpowiedzi na podstawowe pytania, jak mogło do tego dojść i co należy zrobić, aby taka sytuacja nigdy więcej nie mogła się powtórzyć. Podważa także prawdziwość publicznie składanych deklaracji, iż program naprawczy w ULC ma w przyszłości nie dopuścić do ponownego zaistnienia sytuacji jak w przypadku OLT Express.
Lektura dokumentu prowadzi do wniosku, iż został on przygotowany niestarannie i w znacznym stopniu pomija niewygodne dla strony rządowej uwarunkowania prawne oraz brak precyzyjnych procedur działania administracyjnego. Nawet pobieżne przeanalizowanie Białej Księgi wskazuje na szereg niedociągnięć i przeinaczeń, których tylko przykłady przedstawiam poniżej.
I. Wykaz aktów prawnych zawarty w dziale 1 „pkt.2 Podstawy prawne” na str.6 wyraźnie wskazuje, że twórcy Białej Księgi nie wzięli pod uwagę norm prawnych obligujących Urząd Lotnictwa Cywilnego do podejmowania określonych działań, jako organ administracji rządowej. Jako przykład należy wskazać przepisy ustawy o przeciwdziałaniu wprowadzaniu do obrotu finansowego wartości majątkowych pochodzących z nielegalnych lub nieujawnionych źródeł (Dz.U. nr116, poz.1216).
Art.15 tej ustawy posiada brzmienie:
Ust.1. Organy administracji państwowej i samorządowej oraz inne państwowe jednostki organizacyjne, zwane dalej „jednostkami współpracującymi”, w granicach swoich ustawowych kompetencji obowiązane są współpracować z Generalnym Inspektorem (Informacji Finansowej) w zakresie zapobiegania przestępstwu, o którym mowa w art.299 Kodeksu karnego, poprzez:
1) niezwłoczne powiadamianie Generalnego Inspektora o podejrzeniach wprowadzania do obrotu finansowego wartości majątkowych pochodzących z nielegalnych lub nieujawnionych źródeł,
2) przekazywanie potwierdzonych kopii dokumentów dotyczących transakcji, co, do których zachodzi podejrzenie, że ma ona związek z popełnieniem przestępstwa, o którym mowa w art.299 Kodeksu karnego, oraz informacji o osobach przeprowadzających te transakcje,
3) udostępnianie w przypadkach określonych w art.14 ust.1 oraz na wniosek Generalnego Inspektora informacji i potwierdzonych kopii dokumentów niezbędnych do realizacji zadań określonych w ustawie, z zachowaniem przepisów o informacjach prawnie chronionych.
Ust.2. Jednostki współpracujące podejmują czynności, o których mowa w ust.1,
z własnej inicjatywy lub na pisemny wniosek Generalnego Inspektora.
Ust.3. Jednostki współpracujące obowiązane są do opracowania instrukcji postępowania w przypadkach, o których mowa w ust.1 i 2.
Urząd Lotnictwa Cywilnego jest organem administracji państwowej współpracującym z Generalnym Inspektorem Informacji Finansowej.
II. „Biała Księga” w punktach 3.1.1, 3.1.2, 3.1.3, na str.11-13 zawiera wykaz dokumentów, jakie przedsiębiorca jest zobowiązany załączyć do wniosku o wydanie koncesji na wykonywanie przewozów lotniczych. Wykaz ten został wiernie przekopiowany z ustawy Prawo lotnicze (art. 166 ust.3).
Jednak należy także uwzględnić treść załącznika I do rozporządzenia UE 1008/2008 (INFORMACJE, KTÓRE MAJĄ ZOSTAĆ DOSTARCZONE ZGODNIE Z ART.5 I 8 tego rozporządzenia).
Pełne wyszczególnienie dostarczanych informacji zgodnie z wymogiem przytoczonego powyżej dokumentu obejmuje:
1. Informacje na temat sytuacji finansowej, które mają zostać dostarczone przez wnioskodawcę składającego wniosek po raz pierwszy.
1.1. Najnowsze wewnętrzne sprawozdanie zarządcze oraz, gdy są dostępne, poddane kontroli biegłego rewidenta sprawozdania finansowe za poprzedni rok obrotowy.
1.2. Przewidywany bilans wraz z rachunkiem zysków i strat na kolejne trzy lata.
1.3. Podstawa przewidywanych kosztów i przychodów w formie danych liczbowych w stosunku do takich pozycji, jak paliwo, taryfy i stawki, wynagrodzenia, konserwacja, amortyzacja, wahania kursu walutowego, opłaty lotniskowe, opłaty nawigacyjne, koszty obsługi naziemnej, ubezpieczenie, itd. Prognozy dotyczące ruchu lotniczego/przychodów.
1.4. Szczegółowe dane dotyczące kosztów rozpoczęcia działalności ponoszonych w okresie od złożenia wniosku do rozpoczęcia operacji oraz wyjaśnienie, w jaki sposób proponuje się sfinansować te koszty.
1.5. Szczegółowe dane dotyczące istniejących i przewidywanych źródeł finansowania.
1.6. Szczegółowe dane dotyczące udziałowców lub akcjonariuszy, w tym obywatelstwo i rodzaj posiadanych udziałów/akcji, oraz statut spółki. Jeżeli jest to część grupy przedsiębiorstw, informacje dotyczące związków między nimi.
1.7. Przewidywane rachunki przepływów pieniężnych oraz plany dotyczące płynności w pierwszych trzech latach prowadzenia operacji.
1.8. Szczegółowe dane dotyczące finansowania nabycia/leasingu statku powietrznego, w tym, w przypadku leasingu, terminy i warunki umowy.
2. Informacje, które mają zostać dostarczone w celu oceny stałej kondycji finansowej istniejących posiadaczy koncesji planujących zmianę struktur lub działalności ze znacznym wpływem na ich finanse
2.1. W razie konieczności – najnowsze wewnętrzne sprawozdanie zarządcze oraz poddane kontroli biegłego rewidenta sprawozdania finansowe za poprzedni rok obrotowy.
2.2. Dokładne szczegółowe dane o wszystkich proponowanych zmianach, np. zmiana rodzaju usług, proponowane przejęcie lub łączenie, zmiany w kapitale zakładowym, zmiany akcjonariuszy/udziałowców itd.
2.3. Przewidywany bilans wraz z rachunkiem zysków i strat na bieżący rok obrotowy, uwzględniający wszystkie zmiany proponowane w strukturze lub działalności ze znacznym wpływem na finanse.
2.4. Wykonane i przewidywane koszty oraz przychody w formie danych liczbowych dotyczące takich pozycji, jak paliwo, taryfy i stawki, wynagrodzenia, konserwacja, amortyzacja, wahania kursu walutowego, opłaty lotniskowe, opłaty nawigacyjne, koszty obsługi naziemnej, ubezpieczenie itd. Prognozy dotyczące ruchu lotniczego/przychody.
2.5. Przewidywany rachunek przepływów pieniężnych oraz plany dotyczące płynności na następny rok, uwzględniające wszystkie proponowane zmiany w strukturze lub działalności ze znacznym wpływem na finanse.
2.6. Szczegółowe dane dotyczące finansowania nabycia/leasingu statku powietrznego, w tym, w przypadku leasingu, terminy i warunki umowy.
3. Informacje, które mają zostać dostarczone w celu oceny stałej kondycji finansowej istniejących posiadaczy koncesji
3.1. Poddane kontroli biegłego rewidenta sprawozdania finansowe w terminie nie dłuższym niż sześć miesięcy od dnia zakończenia danego roku obrotowego, chyba, że prawo krajowe przewiduje inaczej, oraz, w razie konieczności, najnowsze wewnętrzne sprawozdanie zarządcze.
3.2. Planowany bilans wraz z rachunkiem zysków i strat na kolejny rok.
3.3. Wykonane i przewidywane koszty oraz przychody w formie danych liczbowych dotyczące takich pozycji, jak paliwo, opłaty i taryfy, wynagrodzenia, konserwacja, amortyzacja, wahania kursu walutowego, opłaty lotniskowe, opłaty nawigacyjne, koszty obsługi naziemnej, ubezpieczenie itd. Prognozy dotyczące ruchu lotniczego/przychodów.
3.4. Rachunek przepływów pieniężnych oraz plany dotyczące płynności na kolejny rok.
Zacytowany wyżej wykaz pokazuje jak precyzyjnym narzędziem może on się stać w rękach organu uprawnionego do wydawania koncesji. Są to przepisy rozporządzenia wspólnotowego, które działają wprost. Ograniczenie badania finansowej kondycji przedsiębiorstwa tylko do danych przedstawianych w załącznikach do wniosku o wydanie koncesji zgodnie art.166 ustawy Prawo lotnicze bez uwzględnienia wymogów zawartych w rozporządzeniu UE 1008/2008, które zacytowano powyżej, prowadzi do znacznego obniżenia, jakości prowadzonego nadzoru.
Chciałbym przypomnieć, iż prawo krajowe także wspiera możliwość wyegzekwowania złożenia innych dokumentów niż to wskazano w art.166 ust.3 ustawy Prawo lotnicze. Ust.4 art.166 stanowi, iż Prezes Urzędu może zobowiązać wnioskodawcę do przedstawienia dodatkowych danych.
Niewykorzystanie możliwości, jakie daje opisany wyżej stan prawny może być określony jako zaniechanie. Usprawiedliwianie takiego postępowania w Białej Księdze może stanowić dowód, na to że żadnych wniosków z tej skandalicznej sprawy nie wyciągnięto.
W związku z tym zwracam się do Pana Ministra o udzielenie merytorycznej odpowiedzi następujące pytania:
1. Jaki był powód nieuwzględnienia w opisie działań podjętych w ramach przyznawania koncesji OLT Express czynności przewidzianych w ustawie o przeciwdziałaniu wprowadzaniu do obrotu finansowego wartości majątkowych pochodzących z nielegalnych lub nieujawnionych źródeł (Dz. U. nr116, poz.1216)?
2. Czy zaniechanie podejmowania czynności przewidzianych w art.15 ustawy o przeciwdziałaniu wprowadzaniu do obrotu finansowego wartości majątkowych pochodzących z nielegalnych lub nieujawnionych źródeł dotyczyło tylko OLT Express czy też innych podmiotów ubiegających się o wydanie koncesji na przewóz lotniczy?
3. Czy w czasie wykonywania czynności związanych z wydawaniem koncesji OLT Express Urząd Lotnictwa Cywilnego posiadał procedurę badania zdolności finansowej podmiotów ubiegających o wydanie koncesji na przewóz lotniczy oraz taką procedurę w odniesieniu do badania zdolności finansowej podmiotów już posiadających taką koncesję?
4. Czy obecnie istnieją procedury, o których mowa w powyższym pytaniu, które uwzględniają wymóg posiadania instrukcji, o której mowa w art.15 ust.3 ustawy o przeciwdziałaniu wprowadzaniu do obrotu finansowego wartości majątkowych pochodzących z nielegalnych lub nieujawnionych źródeł?
5. W Dziale III Białej Księgi, na str.18 zawarto zapis: „Zgodnie z art.8 ust.6 rozporządzenia 1008/2008 jeżeli Prezes ULC uznaje, że zmiany strukturalne mają istotny wpływ na sytuację finansową wspólnotowego przewoźnika lotniczego, to wymaga wówczas przedstawienia przewidywanego bilansu wraz z rachunkiem zysków i strat na bieżący rok obrotowy, uwzględniającym wszystkie zmiany proponowane w strukturze lub działalności ze znacznym wpływem na finanse. Zatem, czy w procedurach nadzoru prowadzonego przez ULC uwzględniano dane zawarte w sprawdzaniach do GUS prezentujących sytuację finansową (druk F-01)?
6. W Dziale V Białej Księgi, na str.23 zapisano: „Prezes ULC zawiesza lub cofa koncesję, jeżeli nie jest przekonany o możliwości spełnienia istniejących i potencjalnych zobowiązań przez tego wspólnotowego przewoźnika lotniczego prze okres 12 miesięcy”. Ilekroć pojawią się wyraźne oznaki problemów finansowych… Prezes ULC niezwłocznie dokonuje szczegółowej oceny sytuacji finansowej i na podstawie jej wyników weryfikuje najpóźniej w ciągu 3 miesięcy status koncesji. Czy istnieją procedury pozwalające na wykrycie wyraźnych oznak problemów finansowych? Na podstawie jakich dokumentów lub faktów dokonuje się weryfikacji statusu koncesji?
7. W Dziale VIII Białej Księgi, na str.32 opisano przebieg spotkania, którego „celem było wyjaśnienie kompetencji Prezesa ULC wobec przewoźnika, a w szczególności badania pochodzenia środków finansowych. Przedstawiciele ULC wskazali na obowiązujące przepisy rozporządzenia 1008/2008 wskazujące na konieczność badania kondycji finansowej przewoźnika bez kompetencji Prezesa ULC w zakresie weryfikacji pochodzenia środków”. Dlaczego stanowisko ULC nie uwzględniało przepisów ustawy z dnia 16 listopada 2000r. Dz.U. 2000 Nr116 poz.1216 z 2000r. o przeciwdziałaniu wprowadzania do obrotu finansowego wartości majątkowych pochodzących z nielegalnych lub nieujawnionych źródeł?
Z poważaniem
/-/ Jerzy Polaczek
