Z satysfakcją informuję o inicjatywie posłów Prawa i Sprawiedliwości z województwa śląskiego, rekomendujących rządowi podjęcie zadań, zmierzających do przeniesienia do Katowic siedziby jednej z dwóch agencji Unii Europejskiej znajdujących się obecnie w Londynie.
Szanowna Pani Premier,
W związku z wynikiem czerwcowego referendum w Wielkiej Brytanii oraz ostatnimi wypowiedziami brytyjskiej Premier, opuszczenie struktur Unii Europejskiej przez ten kraj w perspektywie kilku najbliższych lat wydaje się być przesądzone.
Z uwagi na fakt, iż siedzibą agencji Unii Europejskiej może być jedynie państwo członkowskie wspólnoty, kwestią czasu jest podjęcie decyzji o przeniesieniu do innego państwa UE mających swoje siedziby w Londynie Europejskiej Agencji Leków (EuropeanMedicinesAgency) oraz Europejskiego Urzędu Nadzoru Bankowego (European Banking Authority).
Europejska Agencja Leków jako zdecentralizowana agencja UE jest odpowiedzialna za ocenę naukową i nadzorowanie produktów leczniczych opracowanych przez firmy farmaceutyczne do stosowania w UE oraz za monitorowanie bezpieczeństwa tych produktów. EMA jest zobowiązana do umożliwienia pacjentom dostępu we właściwym czasie do nowych produktów leczniczych i odgrywa istotną rolę we wspieraniu opracowywania produktów leczniczych. Agencja wykorzystuje szereg mechanizmów regulacyjnych, aby osiągnąć te cele.
Europejski Urząd Nadzoru Bankowego jest niezależnym organem UE, który ma za zadanie zapewnić skuteczną i spójną regulację ostrożnościową i nadzór w całym europejskim sektorze bankowym. Do ogólnych celów działalności Urzędu należą utrzymanie stabilności finansowej w Unii oraz zapewnienie integralności, efektywności i prawidłowego funkcjonowania sektora bankowego. EUNB zachowuje niezależność, ale odpowiada przed Parlamentem Europejskim, Radą Europejską i Komisją Europejską.
Polska, będąca piątym (po opuszczeniu UE przez Wielką Brytanię), co do wielkości państwem członkowskim Unii jest obecnie siedzibą tylko jednej agencji UE – Frontexu.
Na terenie Hiszpanii znajdują się cztery agencje UE oraz jedna agencja EURATOM:
- Centrum Satelitarne Unii Europejskiej (EUSC)- Madryt,
- Wspólnotowa Agencja Kontroli Rybołówstwa, (CFCA) – Vigo,
- Urząd Unii Europejskiej ds. Własności Intelektualnej (EUIPO) – Alicante,
- Europejska Agencja Bezpieczeństwa i Zdrowia w Pracy (EU-OSHA) – Bilbao,
- Europejskie Wspólne Przedsięwzięcie na rzecz Realizacji Programu ITER i Rozwoju Energii Termojądrowej (F4E) (agencja Euratom) – Barcelona;
we Francji cztery agencje UE:
- Europejski Urząd Nadzoru Giełd i Papierów Wartościowych (ESMA) – Paryż,
- Instytut Unii Europejskiej Studiów nad Bezpieczeństwem (EUISS) – Paryż,
- Europejska Agencja Kolejowa (ERA) – Valenciennes i Lille,
- Wspólnotowy Urząd Odmian Roślin (CPVO) – Angers;
w Niemczech trzy oraz Europejski Bank Centralny:
- Europejska Agencja Bezpieczeństwa Lotniczego (EASA) – Kolonia,
- Europejski Urząd Nadzoru Ubezpieczeń i Pracowniczych Programów Emerytalnych – Frankfurt,
- Europejska Rada ds. Ryzyka Systemowego (ESRB) – Frankfurt (w siedzibie EBC);
we Włoszech dwie agencje:
- Europejski Urząd ds. Bezpieczeństwa Żywności (EFSA) – Parma,
- Europejska Fundacja Kształcenia (ETF) – Turyn.
Także trzy mniejsze od Polski państwa członkowskie UE goszczą po dwie unijne agencje:
Węgry: Europejskie Kolegium Policyjne (CEPOL) oraz Europejski Instytut Technologiczny (EIT);
Grecja: Europejska Agencja Bezpieczeństwa Sieci i Informacji (ENISA) oraz Europejskie Centrum Rozwoju Kształcenia Zawodowego.
Holandia: Europejska Jednostka Współpracy Sądowej (EUROJUST) oraz Europejski Urząd Policji (Europol).
Decyzje dotyczące agencji UE podejmowane są w trybie rozporządzenia Parlamentu Europejskiego i Rady UE. Propozycję tekstu rozporządzenia przedkłada Komisja Europejska.
Przykładowo w 2014 r. Rada UE i Parlament Europejski zdecydowały o przeniesieniu jednej z agencji (Europejskiego Kolegium Policyjnego, CEPOL) z Wielkiej Brytanii do Węgier. Kiedy dwa lata wcześniej brytyjski rząd ogłosił, że nie może dłużej gościć u siebie CEPOL chęć przejęcia jego siedziby zgłosiło siedem państw. Ostateczny sukces Węgier w tej kwestii opierał się na dobrych relacjach i wsparciu ze strony sprawującej (w czasie podejmowania decyzji o relokacji) przewodnictwo w Radzie UE Litwy. Dzięki tej współpracy rząd Węgier zdołał pozyskać siedzibę CEPOL mimo wstępnego sprzeciwu Komisji Europejskiej (która chciała połączyć CEPOL z haskim Europolem) oraz komisji Parlamentu Europejskiego.
Z obecnych doniesień medialnych wynika, że co najmniej kilka państw członkowskich mniej lub bardziej oficjalnie zgłasza chęć przyjęcia siedzib agencji. W tydzień po wynikach brytyjskiego referendum wicepremier Hiszpanii oznajmił dziennikarzom, że rząd tego kraju powołuje grupę roboczą, która ma pomóc w pozyskaniu, co najmniej jednej (szóstej w Hiszpanii) agencji opuszczającej Londyn.[1]
Pozyskanie dla Polski siedziby, co najmniej jednej z opuszczających Londyn agencji wymaga prowadzenia działań dyplomatycznych z pozostałymi państwami członkowskimi UE, a także wewnątrz Parlamentu Europejskiego (w szczególności z europosłami zasiadającymi we właściwych dla obszaru działania agencji komisjach PE).
W przypadku EUNB istotnym wydaje się argument, iż urząd ten powinien znajdować się poza państwami strefy euro. Po opuszczeniu UE przez Wielką Brytanię Polska stanie się największym państwem członkowskim wspólnoty posiadającym własną walutę.
13 z 37 zdecentralizowanych agencji UE ma swoje siedziby w miastach niebędących stolicami państw goszczących. Dotyczy to głównie największych państw członkowskich UE, do których zalicza się Polska. W staraniach o pozyskanie siedziby agencji UE państwa członkowskie już od najwcześniejszego etapu wskazują konkretne miasto mogące gościć taki urząd.
Katowice, jako stolica ponad 4,5 milionowego województwa są jednocześnie głównym ośrodkiem dwumilionowej konurbacji, a więc największej metropolii w Polsce. W pobliżu miasta krzyżują się dwa unijne korytarze transportowe (autostrady A4 i A1) oraz usytuowane są dwa międzynarodowe porty lotnicze. Metropolia posiada również szybkie, bezpośrednie połączenie kolejowe z Warszawą oraz innymi stolicami europejskimi (Berlin, Wiedeń, Praga). Znajduje się tutaj także największe w Polsce międzynarodowe centrum kongresowe w Polsce i bogata, dynamicznie rozwijająca się baza hotelowa. Jednocześnie koszt wynajmu powierzchni biurowej najwyższej klasy jest w Katowicach prawie o połowę niższy niż w Warszawie[2]. Obecnie w budowie jest ponad 66 tys. m2 biur (przy 404 tys. m2 istniejącej powierzchni), co sytuuje Katowice w pierwszej piątce regionalnych rynków biurowych w Polsce.[3]Nie bez znaczenia jest fakt, ze Katowice mogą pochwalić się wysoką dynamiką przyrostu nowych i nowoczesnych mieszkań, których ceny kształtują się na jednym z najniższych poziomów wśród miast wojewódzkich w Polsce.
Warto podkreślić, iż oferta kulturalna Katowic w znacznej mierze oparta jest na muzyce, co czyni ją dostępną także dla osób niewładających językiem polskim. Konurbacja katowicka jest również jednym z największych ośrodków akademickich w kraju, którego wysoce cenionym (również międzynarodowo) są śląskie uczelnie mające swoje siedziby w Katowicach m.in.: Śląski Uniwersytet Medyczny (z odpowiednimi wydziałami i kadrą akademicką, także w dziedzinie farmacji),Uniwersytet Śląski ,Uniwersytet Ekonomiczny.
Dodatkową zaletą lokalizacji instytucji międzynarodowej w Katowicach jest bliskość granic z dwoma innymi państwami członkowskimi UE.
Ustanowienie nowej siedziby jednej z w/w agencji w Katowicach oznaczałoby pozyskanie dla aglomeracji nowych, wysoce wyspecjalizowanych, pochodzących z wielu państw UE mieszkańców, dysponujących wysoką siła nabywczą (Europejska Agencja Leków zatrudnia aktualnie ok. 890 osób, a Europejski Urząd Nadzoru Bankowego ok. 160 osób). Można także przypuszczać, iż część dotychczasowych pracowników chcąc pozostać w Londynie zwolni swoje etaty, co stwarza dodatkowe szanse dla poszukujących podobnej pracy odpowiednio wykwalifikowanych Polaków (agencje zatrudniają pracowników z pominięciem wspólnej procedury konkursowej instytucji europejskich).
Mając na uwadze przedstawiony powyżej stan faktyczny zwracamy się do Pani Premier o udzielenie odpowiedzi na następujące pytania:
- Czy rząd Pani Premier poprze ideę pozyskania i umiejscowienia w Katowicach siedziby jednej z dwóch agencji UE znajdujących się obecnie w Wielkiej Brytanii?
- Czy Rząd RP pod Pani kierownictwem podejmie pilne działania dyplomatyczne względem państw członkowskich i instytucji europejskich mające na celu przeniesienie siedziby Europejskiej Agencji Leków lub Europejskiego Urzędu Nadzoru Bankowego do Katowic i zgłosi oficjalnie kandydaturę Katowic jako nowej siedziby Europejskiej Agencji Leków lub Europejskiego Urzędu Nadzoru Bankowego w stosownym czasie?
Z wyrazami szacunku
Waldemar Andzel z-ca przewodniczącego sejmowej Komisji Obrony Narodowej
Bożena Borys-Szopa z-ca przewodniczącego sejmowej Komisji Polityki Społecznej i Rodziny
Lidia Burzyńska członek sejmowej Komisji Edukacji, Nauki i Młodzieży
Jacek Falfus z-ca przewodniczącego sejmowej Komisji Kultury Fizycznej, Sportu i Turystyki
Andrzej Gawron członek sejmowej Komisji Gospodarki i Rozwoju
Szymon Giżyński z-ca przewodniczącego sejmowej Komisji Mniejszości Narodowych i Etnicznych
Teresa Glenc członek sejmowej Komisji Zdrowia
Konrad Głębocki z-ca przewodniczącego sejmowej Komisji do spraw Unii Europejskiej
Jarosław Gonciarz członek sejmowej Komisji Cyfryzacji, Innowacyjności i Nowoczesnych Technologii
Grzegorz Janik członek sejmowej Komisji do spraw Unii Europejskiej
Izabela Kloc przewodnicząca sejmowej Komisji do spraw Unii Europejskiej
Grzegorz Matusiak z-ca przewodniczącego sejmowej Komisji Polityki Społecznej i Rodziny
Kazimierz Matuszny członek sejmowej Komisji do spraw Unii Europejskiej
Stanisław Pięta z-ca przewodniczącego sejmowej Komisji Odpowiedzialności Konstytucyjnej
Jerzy Polaczek z-ca przewodniczącego sejmowej Komisji Administracji i Spraw Wewnętrznych, b. minister infrastruktury
Grzegorz Puda członek sejmowej Komisji Infrastruktury
Piotr Pyzik z-ca przewodniczącego sejmowej Komisji Łączności z Polakami za Granicą
Czesław Sobierajski członek sejmowej Komisji Samorządu Terytorialnego i Polityki Regionalnej
Andrzej Sośnierz z-ca przewodniczącego sejmowej Komisji Zdrowia
Dariusz Starzycki członek sejmowej Komisji Cyfryzacji, Innowacyjności i Nowoczesnych Technologii
Wojciech Szarama, poseł na Sejm, przewodniczący sejmowej Komisji do Spraw Kontroli Państwowej
Stanisław Szwed Sekretarz poseł na Sejm, Stanu w Ministerstwie Rodziny, Pracy i Polityki Społecznej
Grzegorz Tobiszowski poseł na Sejm, Sekretarz Stanu w Ministerstwie Energetyki, Pełnomocnik Rządu ds. restrukturyzacji górnictwa i węgla kamiennego
Robert Warwas członek sejmowej Komisji Polityki Społecznej i Rodziny
Michał Wójcik poseł na Sejm, Sekretarz Stanu Ministerstwa Sprawiedliwości
[1]http://www.ft.com/cms/s/1564b780-3fa9-11e6-8716-a4a71e8140b0,Authorised=false.html?siteedition=intl&_i_location=http%3A%2F%2Fwww.ft.com%2Fcms%2Fs%2F0%2F1564b780-3fa9-11e6-8716-a4a71e8140b0.html%3Fsiteedition%3Dintl&_i_referer=&classification=conditional_standard&iab=barrier-app#axzz4J6eL8grr
[2]http://www.cushmanwakefield.pl/pl-pl/research-and-insight/poland/poland-office-snapshot/
[3]http://www.paiz.gov.pl/publikacje/opracowania_sektorowe
