Poniżej zamieszczam moje propozycje, przesłane do Ministra Infrastruktury i Budownictwa Pana Andrzeja Adamczyka, dotyczące wprowadzenia do Krajowego Programu Kolejowego zapisów o wsparciu do wysokości 2% nakładów inwestycyjnych na badania i innowacyjność realizowanych zadań inwestycyjnych w transporcie kolejowym.
Szanowny Panie Ministrze,
Oddany do konsultacji społecznych dokument „KRAJOWY PROGRAM KOLEJOWY DO 2023 ROKU” jest nie tyko bardzo ważny dla dalszego rozwoju kolei w naszym kraju ale będzie miał również znaczący wpływ na rozwój gospodarczy i społeczny Polski. W pełni można zgodzić się z celem głównym tego programu jakim jest wzmocnienie roli transportu kolejowego w zintegrowanym systemie kraju poprzez stworzenie spójnej i nowoczesnej sieci linii kolejowych jak również z celami szczegółowymi które obejmują:
- Wzmocnienie efektywności transportu kolejowego;
- Zwiększenie bezpieczeństwa funkcjonowania transportu kolejowego;
- Poprawę jakości w przewozach pasażerskich i towarowych.
W przedstawionych materiałach zdefiniowano również – co jest bardzo ważne – wybrane ryzyka związane z realizacją tego Programu.
Dlatego włączając się w dyskusję nad tym tak ważnym dokumentem dla naszego kraju chciałbym zaproponować pewne rozwiązania które u nas dotychczas nie były stosowane
a bardzo dobrze sprawdziły się już w innych krajach europejskich.
Aby przedstawiony w Programie cel główny i cele szczegółowe były zrealizowane
i zapewniły rozwój transportu szynowego oraz polskiego systemu transportowego
i w konsekwencji polskiej gospodarki, niezbędnym jest położenie szczególnego nacisku na innowacyjność, konkurencyjność i efektywność tych działań. Mają one charakter interdyscyplinarny i wielowymiarowy. Niestety w ostatnich latach te działania nie były najsilniejszą stroną na i dla polskich kolei. Pozytywnym przykładem mogą być dwa kraje europejskie: Wielka Brytania i Hiszpania. Wielka Brytania 15 lat temu była na ostatnim miejscu w zakresie bezpieczeństwa kolejowego i miała podobne problemy jak teraz Polska (cel drugi naszego Programu). Dzisiaj jest na pierwszym miejscu i jest w wielu przypadkach wzorem dla innych krajów europejskich w zakresie bezpieczeństwa na kolei. Hiszpania natomiast miała na początku korzystania z funduszy unijnych podobne problemy co Polska (cel pierwszy i trzeci) a dopracowała się innowacyjnych projektów kolejowych w ramach których powstałe w tamtych czasach ośrodki badawcze są w czołówce światowej i sprzedają aktualnie również swoje usługi za granicę.
Dla realizacji w/w celów w tych krajach niezbędni byli dobrzy specjaliści
i odpowiednie środki na te „około inwestycyjne” innowacyjne projekty (we współpracy
z polskim przemysłem, badania, certyfikaty, opinie itp.). Dlatego np. Hiszpania w ramach ustawy zabezpieczyła 2% w każdym projekcie kolejowym na badania związane z jego realizacją. Dla tych projektów nie były to znaczące kwoty a dla jakości tych projektów
i rozwoju hiszpańskiej nauki kolejowej oraz przemysłu kolejowego były to nieosiągalne
w normalnych warunkach nakłady finansowe.
Jakie są plusy takiej propozycji w warunkach polskich?
- Znaczne zmniejszenie ryzyka niezrealizowania projektów w terminie.
- Zmniejszenie ryzyka niewydania zagwarantowanych pieniędzy unijnych na te projekty.
- Wzmocnienie z funduszy unijnych polskiej nauki i polskiej gospodarki – Ministerstwo Rozwoju, Ministerstwo Nauki i Szkolnictwa Wyższego.
- Zagwarantowanie dobrej jakości przygotowania, realizacji i nadzoru projektów kolejowych – Ministerstwo Infrastruktury i Budownictwa.
- Znaczna poprawa bezpieczeństwa na kolei – Urząd Transportu Kolejowego.
- Zmniejszenie dofinansowania nauki polskiej przez polski budżet przy możliwości znacznego sumarycznego zwiększenia funduszy – Ministerstwo Finansów, Ministerstwo Nauki i Szkolnictwa Wyższego.
Jakie działania należy podjąć dla realizacji tej propozycji:
- Wprowadzenie do Krajowego Programu Kolejowego zapisów o wsparciu badań
i innowacyjności zrealizowanych inwestycji kolejowych do wysokości 2%
w ramach przewidzianych na nie środków krajowych i europejskich. - Podjęcie przez ministerstwo odpowiedniej rządowej inicjatywy ustawodawczej.
- Przeprowadzenie konsultacji wewnątrz Rady Ministrów i w Unii Europejskiej związanych z jej realizacją.
- Przeprowadzenie uchwalenia tej ustawy w Parlamencie
- Powołanie Pełnomocnika Rządu do realizacji tej Ustawy.
W związku z powyższym wnoszę do Pana Ministra o rozważenie możliwości zaprezentowanych w moim niniejszym wystąpieniu w ramach konsultacji Krajowego Programu Kolejowego.
Z wyrazami szacunku
