Poniżej zamieszczam ostatnią interpelację skierowaną do Premiera Donalda Tuska, na którą już odpowie rząd „poli-techniczny” nowej Pani Premier Ewy Kopacz.
Szanowny Pan
Donald Tusk
Prezes Rady Ministrów
Interpelacja poselska
w sprawie nadzoru nad lotnictwem cywilnym w Polsce – ponowna
Szanowny Panie Premierze,
Po analizie odpowiedzi na interpelację w sprawie nadzoru nad lotnictwem cywilnym w Polsce (nr 27585) trudno oprzeć się wrażeniu, iż minister transportu, który udzielił odpowiedzi w imieniu Prezesa Rady Ministrów, tak naprawdę nie ma świadomości, na czym polega nadzór nad lotnictwem cywilnym. Ponadto sposób, w jaki udzielono odpowiedzi, nasuwa myśl, że za szeregiem wyliczeń w tabelach oraz ogólnikowymi odpowiedziami na zadane pytania, usiłuje się ukryć stan faktyczny polskiego nadzoru lotniczego, który w mojej ocenie od pewnego czasu realizuje swoje zadania w sposób coraz bardziej pobieżny.
W udzielonej odpowiedzi przedstawione zostały optymistyczne wyliczenia, wskazujące na dwukrotny wzrost zatrudnienia w ULC :
1. stanowisk inspekcyjnych przybyło 77%,
2. stanowisk merytorycznych przybyło 220%,
3. stanowisk administracyjnych przybyło 100%.
Jednakże największy przyrost zatrudnienia można zaobserwować w latach 2002 – 2008, gdy podmiotów lotniczych, np. w obszarze operacji lotniczych, było najmniej.
Po 2008 roku nastąpił dynamiczny wzrost ilości podmiotów nadzorowanych przez ULC – w niektórych obszarach daje się zauważyć prawie trzykrotny wzrost, w wielu ten przyrost jest prawie dwukrotny (jak wynika z analizy tabel przedstawionych w odpowiedzi).
W tym kontekście przyrost stanowisk inspekcyjnych w okresie od 2008 – do 2014 r. o 18,25 etatu, co stanowi ok. 8% obecnie zatrudnionych inspektorów, nie wskazuje na przyczyny optymizmu w ministerstwie ujawniające się w przesłanej odpowiedzi.
Na podkreślenie zasługuje również fakt, stwierdzony w odpowiedzi na interpelację, że audyty EASA z ostatnich pięciu lat, czyli obejmujące okres od 2009 r., systematycznie wskazują na braki kadrowe. Tę opinię należy szczególnie mocno wziąć pod uwagę, gdyż została ona przedstawiona wielokrotnie przez osoby z zewnątrz, na podstawie obiektywnych audytów.
W odpowiedzi na pytanie dotyczące kwestii zmian kadrowych, ministerstwo odpowiada, iż „podjęto inicjatywy mające na celu m.in. zwiększenie liczby etatów oraz podjęto w tym kierunku odpowiednie działania”. Jest to odpowiedź całkowicie niesatysfakcjonująca ze względu na swoją ogólnikowość i nieprecyzyjność.
Poproszę zatem o uściślenie tej informacji poprzez wskazanie, czy Prezes Urzędu Lotnictwa Cywilnego występował w tym roku o zwiększenie etatów, jeżeli tak, to konkretnie o ile oraz czy minister wziął to wystąpienie pod uwagę i o ile planuje zwiększenie etatów inspekcyjnych w ULC?
Merytoryczna odpowiedź na powyższe pytania będzie podstawą do stwierdzenia, czy rzeczywiście ministerstwo podjęło realne działania zmierzające do poprawy zatrudnienia
w ULC, a tym samym zapewnienia skutecznego nadzoru nad podmiotami prowadzącymi lotniczą działalność gospodarczą.
Kolejnym problemem, który po lekturze odpowiedzi wydaje się być potraktowany bez należytej rozwagi, jest nadzór nad lotnictwem cywilnym, zarówno polskim jak
i zagranicznym. Opisane narzędzia nadzoru, zgodne z ustawą Prawo lotnicze oraz szeregiem rozporządzeń, dają praktycznie znikome szanse na egzekwowanie prawa. Wynika to przede wszystkim z faktu, iż każde ustalenie łamania przepisów wymaga prowadzenia postepowań administracyjnych. I ten fakt przesądza, że szereg wykroczeń takich jak wykonywanie lotów bez niezbędnych dokumentów na pokładzie statku powietrznego (np. licencja pilota, ubezpieczenie samolotu, brak właściwej mapy lotniczej itp.) pozostaje bez kary, gdyż zarówno inspektorzy jak i piloci wiedzą, że w takich sprawach nie będzie wdrażane postępowanie administracyjne.
W tym kontekście zastanawiająca jest konkluzja ministerstwa dotycząca postępowania mandatowego. Stwierdzenie, że stosowanie takiego postępowania zależy od katalogu wykroczeń jest kuriozalne. Dodatkowo, dowodzenie, że tryb mandatowy nie jest skuteczną sankcją odstraszającą, jest nią natomiast kara o wymiarze finansowym budzi wątpliwość, czym tak naprawdę jest mandat. Do tej pory wydawało się, że mandat jest karą finansową, nałożoną praktycznie bezpośrednio po stwierdzeniu wykroczenia, tym samym potwierdzającym podstawę skuteczności karania, jaką jest nieuchronność kary. Dalsze wywody, mówiące o planach zmian do kodeksu wykroczeń i rozszerzenie katalogu czynów, w stosunku do których prowadzone będzie postępowanie administracyjne, nadal pozostawia wątpliwość, czy ustawodawca skonsultował swoje działania z osobami bezpośrednio zaangażowanymi w nadzór nad lotnictwem (inspektorami ULC) Dlatego też uznaje się zasadność przeprowadzenia takich konsultacji i rozważenia kwestii stosowania mandatów przez inspektorów ULC, gdyż przepisy unijne określają tylko katalog wykroczeń, pozostawiając kwestie dalszego postępowania w gestii państw członkowskich. I, jak to już wspomniano w interpelacji, takie rozwiązanie będzie logicznym uzupełnieniem uprawnień inspektorów, podobnie jak ma to miejsce w innych urzędach, zaangażowanych
w nadzorowanie transportu lądowego lub wodnego.
W związku z powyższym zwracam się o udzielenie odpowiedzi na pytanie, czy ministerstwo planując zmiany legislacyjne dotyczące kodeksu wykroczeń były konsultowane z osobami bezpośrednio zaangażowanymi w nadzór nad lotnictwem cywilnym, np. inspektorami ULC?
I na koniec kwestie budżetowe. Faktycznie zmniejszenie limitu budżetowego nie ma bezpośredniego wpływu na incydenty i wypadki lotnicze jednakże, mniejszy budżet oznacza brak możliwości zatrudniania wysokiej klasy fachowców, jacy są niezbędni zarówno do sprawowania nadzoru nad podmiotami lotniczymi jak i obsługi tych podmiotów. Prowadzenie spraw z zakresu sprzętu lotniczego, operacji lotniczych czy szkoleń lotniczych wymaga osób posiadających wiedzę niedostępną przeciętnemu urzędnikowi. Skutkiem zmniejszania budżetu ilość fachowców nie odpowiada rosnącym potrzebom rynku lotniczego, który się rozwija i w związku z tym wymaga od ULC szybkiego i profesjonalnego prowadzenia spraw.
W związku z powyższym proszę o udzielenie odpowiedzi, w jaki sposób ministerstwo zamierza uzupełnić brakujące etaty i jej sfinansować?
Z poważaniem
