Poniżej zamieszczam interpelację poselską skierowaną do Pani Elżbiety Bieńkowskiej, Minister Infrastruktury i Rozwoju, w sprawie wyjaśnień rządu dotyczących opóźnień w przyjęciu i wdrożeniu Krajowego Programu Bezpieczeństwa w Lotnictwie Cywilnym w Polsce
Szanowna Pani Premier!
Z przykrością jestem zmuszony stwierdzić, iż nie uzyskałem zadowalającej odpowiedzi na moją interpelację w sprawie spowalniania wdrażania wspólnotowych programów dotyczących integracji europejskiej przestrzeni powietrznej (interpelacja 23613
z 3 stycznia 2014). Po raz kolejny merytoryczna zawartość i forma udzielania odpowiedzi budzą moje poważne zastrzeżenia.
Przyjąłem do wiadomości, iż żaden ze wspólnotowych aktów prawnych, zawierających klauzulę dopuszczającą przesunięcie terminu ich wejścia w życie, nie będzie wdrożony z pominięciem tej możliwości i jest to obowiązującą linią postępowania, przyjętą
i realizowaną przez Urząd Lotnictwa Cywilnego przy akceptacji ministra właściwego do spraw transportu.
Osobiście uważam, iż postepowanie takie prowadzi to degradacji polskiej infrastruktury lotniczej.
Jest jednak obszar, który jest bardzo wrażliwy na wszelkie opóźnienia i zaniedbania organizacyjno-legislacyjne. Tym obszarem jest bezpieczeństwo lotnictwa cywilnego.
Podmioty branży lotniczej, takie jak przewoźnicy lotniczy, porty lotnicze czy organizacje obsługowe, na mocy ostatnio wydanych rozporządzeń Unii Europejskiej,
o których terminowe wdrażanie upominałem się w mojej interpelacji z 3 stycznia bieżacego roku, oraz najnowsze rozporządzenie 139/2014 ustanawiające wymagania oraz procedury administracyjne dotyczące lotnisk, nakładają obowiązek ustanowienia systemu zarządzania bezpieczeństwem (Safety Management System – SMS) w tych podmiotach.
Obowiązek posiadania systemów zarządzania bezpieczeństwem wynika także
z przepisów załączników do Konwencji ICAO, odpowiednio do obszarów właściwych dla tych dokumentów. Na przykład Załącznik 11 odnosi się do służb ruchu lotniczego. Załącznik 6 odpowiednio do przewoźników lotniczych. Nie jest to więc sytuacja nowa, która może zaskakiwać.
Szczegółowe rozwiązania dotyczące systemów zarządzania bezpieczeństwem zawiera Podręcznik Zarządzania Bezpieczeństwem, którego wydanie pierwsze zostało przetłumaczone i wprowadzone do stosowania, jako wymagania ustanowione przez Organizację Międzynarodowego Lotnictwa Cywilnego (ICAO) – tzw. Doc. 9859 już w roku 2006, a wydanie II w 2011r..
Oznacza to, iż od wielu lat było wiadomo, kto będzie odpowiedzialny za ustanowienie systemu zarządzania bezpieczeństwem w lotnictwie cywilnym i jak powinien on funkcjonować w praktyce. Było wiadomo, iż podmiotem odpowiedzialnym za jego przygotowanie i wdrożenie będą struktury państwa. Znane były modelowe rozwiązania.
Od lat było wiadomo także, iż Organizacja Międzynarodowego Lotnictwa Cywilnego przygotowuje nowy załącznik dedykowany tej właśnie tematyce, a kolejne wersje robocze tego dokumentu podlegały szerokim konsultacjom.
Ostatecznie dokument ten, jako Załącznik 19 „Zarządzanie Bezpieczeństwem” został przyjęty 25 lutego 2013r. i stał się obowiązującym od dnia 14 listopada 2013r.- niestety nie w Polsce .
Tłumaczenie na język polski 39 stronnicowego dokumentu trwało rok. Aktualnie zwrócono się do społeczności lotniczej o uwagi do przetłumaczonego tekstu. Nie wiem jakiego rodzaju miałyby być to uwagi. Tłumaczenie przygotowane na poziomie Urzędu Lotnictwa Cywilnego nie powinno bowiem zawierać błędów językowych, a merytoryczne są niedopuszczalne, tym bardziej że merytorycznej zawartości korygować nie można.
Oświadczenie Rządowe z 2003r. (Dz.U.03.146.1413) w sprawie mocy obowiązującej załączników do Konwencji o międzynarodowym lotnictwie cywilnym do dziś pozostaje niezmienione nie uwzględniając Załącznika 19, który w ten sposób nie ma mocy obowiązującej.
Takie procedowanie istotnego dokumentu zakrawa na skandal. Skutkuje, tym iż podmioty, które są zobowiązane ustanowić system SMS nie mają oficjalnego dokumentu w języku polskim, który o tym stanowi.
Na początku 2012r. deklaracje Urzędu Lotnictwa Cywilnego i Ministerstwa Transportu, Budownictwa i Gospodarki Morskiej jednoznacznie wskazywały na zaawansowany stan prac nad tworzeniem Krajowego Programu Bezpieczeństwa w Lotnictwie Cywilnym.
Mając to na uwadze Sejmowa Komisja Infrastruktury, 5 grudnia 2012r., uchwaliła Dezyderat nr 3 w sprawie wdrożenia Krajowego Programu Bezpieczeństwa w Lotnictwie Cywilnym. Komisja Infrastruktury wyraziła opinię o konieczności dokonania zmian
w ustawie Prawo Lotnicze, której celem będzie uregulowanie Krajowego Programu Bezpieczeństwa w Lotnictwie Cywilnym na poziomie ustawowym, m.in. poprzez przyjęcie, iż Krajowy Program Bezpieczeństwa w Lotnictwie Cywilnym będzie miał formę uchwały Rady Ministrów oraz dodanie upoważnień do wydania rozporządzeń wykonawczych dotyczących kwestii szczegółowych m.in. wymogów dotyczących systemów zarządzania bezpieczeństwem.
Pani Premier, obecna sytuacja jest budzi najwyższe zaniepokojenie:
- Przez ponad rok nie zgłoszono żadnych propozycji zmian ustawy Prawo lotnicze w zakresie dotyczącym tworzenia Krajowego Programu Bezpieczeństwa w Lotnictwie Cywilnym. Najnowsze propozycje pochodzące z 4 marca 2014r. także nie zawierają żadnych propozycji w tym zakresie, a ustawa Prawo lotnicze była nowelizowana, co najmniej dwukrotnie w ciągu półtora roku.
- Mamy roboczą wersję Załącznika 19 do Konwencji o międzynarodowym lotnictwie cywilnym Zarządzanie Bezpieczeństwem w języku polskim, która poddawana konsultacjom prawdopodobnie z gramatyki i frazeologii, ponieważ błędy ortograficzne zostały skorygowane przez edytory tekstu.(???)
- Oświadczenie Rządowe z 2003r. (Dz.U.03.146.1413) w sprawie mocy obowiązującej załączników do Konwencji o międzynarodowym lotnictwie cywilnym do dziś pozostaje niezmienione nie uwzględniając istnienia Załącznika 19, który w ten sposób nie ma mocy obowiązującej. Skutek tej sytuacji jest następujący: Jeżeli Prezes Urzędu Lotnictwa Cywilnego w końcu opublikuje w Dzienniku Urzędowym ULC Załącznik 19 to i tak nie będzie on miał mocy obowiązującej.
- W związku z interwencją środowiska lotniczego, Prezes Urzędu Lotnictwa Cywilnego, z dniem 18 lutego 2014r., powołał nowy zespół pracowników ULC, który w terminie do końca czerwca 2014r. ma przedstawić projekt Krajowego Programu Bezpieczeństwa w Lotnictwie Cywilnym. W związku z takim zaawansowaniem prac
i wobec braku prac legislacyjnych na poziomie ustawy nie ma szans, aby w tym roku Program został oficjalnie ustanowiony. - Środowiska lotnicze zobowiązane do ustanowienia systemów zarządzania bezpieczeństwem z niecierpliwością oczekują dokumentów rangi prawnej stanowiących wymagania, które muszą być spełnione, aby ich system zarządzania bezpieczeństwem mógł przejść proces certyfikacji.
- Ministerstwo Infrastruktury i Rozwoju przyzwala postępować w sposób umożliwiający wykorzystanie wszelkich zapisów umożliwiających odsunięcie w czasie wprowadzenia w życie wymagań wspólnotowych dotyczących SMS..
W związku z opisaną sytuacją mam zwracam się do Pani Premier o udzielenie odpowiedzi na następujące pytania:
- Czy znany jest Pani Minister stan rzeczy, który przedstawiłem w niniejszej interpelacji?
- Czy podziela Pani Minister opinię, iż opisana sytuacja powinna budzić najwyższe zaniepokojenie w związku z tym, że dotyka wyjątkowo czułej materii, jaką jest bezpieczeństwo lotnictwa cywilnego?
- Czy kolejny raz otrzymam odpowiedź sygnowaną przez osobę odpowiedzialną za opisany stan nieprawidłowości?
- Czy kierownictwo ministerstwa wobec opisanej sytuacji wdrożyło jakiekolwiek procedury kontrolne lub analityczne?
- Jak oceniane są międzynarodowe konsekwencje takiego sposobu postępowania z wdrożeniem Załącznika 19?
Z poważaniem
/-/ Jerzy Polaczek
