Poniżej zamieszczam interpelację poselską skierowaną do Pani Elżbiety Bieńkowskiej, Ministra Infrastruktury i Rozwoju, w sprawie regulacji prawnych umożliwiających Prezesowi Urzędu Lotnictwa Cywilnego skuteczne egzekwowanie obowiązujących przepisów w zakresie prawa lotniczego i lotniczej działalności gospodarczej.
Prezes Urzędu Lotnictwa Cywilnego w ramach swoich kompetencji nadzoruje i kontroluje przestrzeganie przepisów prawnych w zakresie lotnictwa cywilnego i lotniczej działalności gospodarczej (art. 21 ust. 2 pkt 3 ustawy Prawo lotnicze).
Mając w swoich kompetencjach tak poważne zadania, związane z utrzymaniem właściwego poziomu bezpieczeństwa w lotnictwie cywilnym, Prezes Urzędu powinien mieć do jego wykonania odpowiednie środki. W tym przypadku chodzi o regulacje prawne umożliwiające skuteczne egzekwowanie obowiązujących przepisów.
Podstawowym problemem znacząco utrudniającym funkcjonowanie Urzędu jest Kodeks Postępowania Administracyjnego. Przepisy znajdujące się w nim bardzo dobrze sprawdzają się w typowej administracji rządowej i samorządowej. Jednakże, w odniesieniu do nadzoru lotniczego, wiążą one de facto ręce Prezesowi Urzędu, nie pozwalając na niezwłoczne reagowanie na stwierdzone zagrożenia w lotnictwie cywilnym.
Prezes Urzędu w każdej sytuacji, gdzie dochodzi do złamania przepisów jest obowiązany wszcząć postępowanie administracyjne i wydać odpowiednią decyzję. Biorąc pod uwagę fakt, że podmioty prowadzące działalność lotniczą oraz osoby fizyczne w nią zaangażowane są rozlokowane po całym kraju, bardzo trudno jest skutecznie reagować na stwierdzone naruszenia. Inspektorzy, którzy stwierdzą fakt naruszenia przepisów nie mają uprawnień do podjęcia działań na miejscu zmierzających do wstrzymania działalności zagrażającej bezpieczeństwu, tak, jak np. inspektorzy Inspekcji Transportu Drogowego. Jedyną możliwością do natychmiastowego wstrzymania działalności zagrażającej bezpieczeństwu jest współpraca z Policją. Jednakże, to również wiąże się z koniecznością wezwania funkcjonariuszy na miejsce zdarzenia i przekonania ich, że powinni podjąć określone kroki. Biorąc pod uwagę fakt, że funkcjonariusze Policji posiadają wnikliwej wiedzy z przepisów dotyczących lotnictwa cywilnego, wymaga to od inspektora przedstawiania im wszystkich okoliczności zdarzenia i nie zawsze gwarantuje to uzyskanie odpowiedniego skutku.
Mając na uwadze dotychczasową praktykę ,uzasadnionym wydaje się zanalizowanie ewentualnych zmian do ustawy Prawo Lotnicze, które powinny obejmować przykładowo ustawowe wyłączenie z regulacji KPA i wpisanie regulacji dedykowanych dla nadzoru lotniczego np. to, że decyzje Prezesa Urzędu jest nieodwołalna (podmiot / osoba fizyczna może się odwołać tylko do sądu). Fakt, że Prezes Urzędu działa na wniosek i w związku z tym nie musi informować o przyjęciu sprawy do realizacji czy o prawie podmiotu do wglądu do akt sprawy (to jest dla podmiotu oczywiste). Ponadto, Prezes Urzędu powinien mieć możliwość natychmiastowego cofnięcia, zawieszenia lub ograniczenia wydanych uprawnień, przywilejów (np. wydanego certyfikatu czy uprawnienia lotniczego), natomiast inspektorzy ULC powinni mieć uprawnienia w rodzaju inspektorów Inspekcji Transportu Drogowego, w tym do nakładania mandatów zgodnie z określonym taryfikatorem – w obu przypadkach chodzi o transport, z tym, że w omawianym przypadku lotniczy, który wcale nie jest mniej skomplikowany od drogowego. Takie zmiany pozwolą na prowadzenie nadzoru zgodnie z wymaganiami wynikającymi z przepisów europejskich, które są systematycznie wprowadzane do polskiego prawa, począwszy od kwietnia tego roku.
Innym dokumentem, krępującym działania Prezesa Urzędu, jest ustawa o swobodzie działalności gospodarczej – transport lotniczy nie został w niej ujęty. W art. 84a wymienione jest wyłączenie spod tej ustawy w odniesieniu do zakresu kontroli podmiotów. W pkt. 5 tego artykułu wymienia się działalność gospodarczą w zakresie objętym kontrolą przemieszczających się środków transportu na podstawie ustawy o transporcie drogowym i kolejowym, a pominięto zupełnie kwestie ustawy prawo lotnicze. Tymczasem, możliwość skutecznego egzekwowania przepisów poprzez m.in. kontrole doraźne oraz złagodzenie rygorów związanych z koniecznością informowania podmiotu czy też przygotowywania szeregu dokumentów, zbędnych z punktu widzenia prowadzenia samej kontroli, pozwoli na efektywne utrzymanie poziomu bezpieczeństwa w lotnictwie cywilnym, określonego w odpowiednich przepisach. Bez zmiany tej regulacji Prezes Urzędu ma realnie ograniczone możliwości prowadzenia nadzoru i kontroli nad przestrzeganiem przepisów prawnych w zakresie lotnictwa cywilnego i lotniczej działalności gospodarczej.
Mając powyższe na uwadze zwracam się z pytaniem :
- Czy rząd planuje dostosować ustawę Prawo lotnicze do realizacji zadań przez Prezesa Urzędu Lotnictwa Cywilnego w zakresie prowadzenia nadzoru i kontroli nad przestrzeganiem przepisów prawnych w zakresie lotnictwa cywilnego i lotniczej działalności gospodarczej, mając na względzie zmieniające się przepisy w tej dziedzinie?
Z poważaniem
Jerzy Polaczek
