Zapraszam was do lektury interpelacji poselskiej w sprawie wyjaśnienia drastycznych zaniedbań i niedociągnięć administracji rządowej związanych z brakiem uzgodnień Planów Ratowniczych na odcinkach płatnych autostrad zarządzanych przez Generalną Dyrekcję Dróg Krajowych i Autostrad – tj. A-2 Stryków-Konin oraz A-4 Gliwice-Wrocław
Szanowny Panie Premierze,
Od ubiegłego roku w „nowej roli” występuje Generalna Dyrekcja Dróg Krajowych
i Autostrad zarządzająca odcinkami autostrad A-2 Stryków–Konin oraz A-4 Gliwice–Wrocław. 1 lipca 2011r. wdrożono pobór opłat na w/w odcinku A-2, a od 1 czerwca br. na autostradzie A-4. Operatorem, który zainstalował na zlecenie GDDKiA system poboru opłat jest firma Kapsch.
W związku z wprowadzaniem poboru opłat od kierowców za przejazd autostradami doszło do kuriozalnych wydarzeń z udziałem wysokich przedstawicieli administracji rządowej podległej Panu Premierowi (wojewodowie, GDDKiA).
W dniu 31 maja, tj. na dzień przed wprowadzeniem poboru opłat na odcinku autostrady A-4 Gliwice–Wrocław (164km) wicewojewoda opolski Pan Antoni Jastrzembski na konferencji prasowej stwierdził cytuję: „… w związku z brakiem satysfakcjonujących rozwiązań dotyczących dojazdu służb ratowniczych na A-4, po uruchomieniu poboru opłat zaakceptuję sytuacje, w której straż będzie taranować bramki, by dojechać do rannych”. Dodał również cytuję: „… skoro nie ma aktualnego planu ratowniczego dla autostrady, który określa procedury dojazdu do poszkodowanych, to służby ratownicze mają postępować według własnych procedur i tak, by działać błyskawicznie”.
Z kolei straż pożarna testująca na dzień przed wprowadzeniem opłat na odcinku autostrady A-4 kolumny telefoniczne – informowała poprzez rzecznika prasowego Państwowej Straży Pożarnej w Opolu Pana Adama Janiuka cytuję: „.. w testowanej kolumnie na terenie powiatu strzeleckiego nie było nawet sygnału, a na terenie powiatu opolskiego przez osiem minut nikt się nie zgłosił. Poza tym podobno jeśli ktoś zadzwoni z autostrady na odcinku opolskim, to sygnał ten trafi do centrali w Zabrzu i nie wiadomo, której jednostce ratowniczej zostanie on przekazany”. Tenże rzecznik prasowy PSP w Opolu na dzień przed wdrożeniem opłat na A-4dodał cytuję : „… w czwartek (31 maja) opolska straż dostała najnowszą wersję planu ratowniczego dla autostrady A-4 uwzględniającą działające bramki… ale nie jest przesądzone, że go przyjmiemy”
O wprowadzeniu poboru opłat na autostradzie A-4 GDDKiA wiedziała od 2007r., kiedy uruchomiono pierwsze postępowanie przetargowe.
Przytoczone przeze mnie powyżej fakty dają podstawę do stwierdzenia, iż instytucje rządowe odpowiedzialne za określenie i zatwierdzenie Planów Ratunkowych na państwowych odcinkach autostrad, na których wprowadzono pobór opłat w sposób urągający procedurom prawnym i nałożonych na nie obowiązków ustawowych, stworzyły realne zagrożenie dla wszystkich uczestników ruchu drogowego, na odcinku autostrady A-4 po wdrożeniu tam poboru opłat od kierowców.
Pragnę w związku z tym przypomnieć Panu Premierowi podstawowe przepisy regulujące kwestie bezpieczeństwa autostrad płatnych.
Wymagania techniczno-budowlane, w tym wymagania dotyczące bezpieczeństwa autostrad płatnych zostały określone szczegółowo w Rozporządzeniu Ministra Infrastruktury z dnia 16 stycznia 2002r. w sprawie przepisów techniczno-budowlanych dotyczących autostrad płatnych (Dz.U. Nr12, poz.116). Zgodnie z treścią §98 ust.2 i 3 tegoż rozporządzenia, warunki bezpieczeństwa, w tym warunki podjęcia działań przez służby ratownicze, powinny być uzgodnione:
1) na etapie projektowania autostrady (a więc jeszcze przed rozpoczęciem jej eksploatacji) z właściwymi komendantami wojewódzkimi Państwowej Straży Pożarnej oraz Policji,
2) między koncesjonariuszem a administracją drogową, Policją, pogotowiem ratunkowym oraz podmiotami krajowego systemu ratowniczo-gaśniczego, w zakresie realizacji przez te podmioty ich zadań ustawowych w odniesieniu do autostrad. Przez administrację drogową należy rozumieć Generalnego Dyrektora Dróg Krajowych i Autostrad jako organu administracji rządowej właściwego w sprawach dróg krajowych (autostrad) zgodnie z art.18 ust.1 pkt1 w związku z art.5 ust.1 pkt1 ustawy z dnia 21 marca 1985r.
o drogach publicznych (Dz.U. z 2007 r. Nr19, poz.115 ze zm.).
Zgodnie z treścią §98 ust.3 Rozporządzenia Ministra Infrastruktury w sprawie przepisów techniczno-budowlanych dotyczących autostrad płatnych, wymagania dotyczące zasad i organizacji prowadzenia działań ratowniczych na autostradzie powinny być zawarte w Planach Działań Ratowniczych.
Plany Ratownicze podlegają również procedurze ustawowego zaopiniowania przez Radę do Spraw Autostrad, o której mowa w art.17 ustawy z dnia 27 października 1994 r.
o autostradach płatnych oraz o Krajowym Funduszu Drogowym – zgodnie z art.18 pkt 6 tejże ustawy.
Zgodnie zaś z art.18 ust.2 pkt7 lit. f i g ustawy o drogach publicznych, do Generalnego Dyrektora Dyrekcji Dróg Krajowych i Autostrad należy wykonywanie zadań zarządcy autostrad jako dróg krajowych. Do zadań tych należy:
– uzgadnianie projektu budowlanego autostrady lub jej odcinka w zakresie zgodności
z przepisami techniczno-budowlanymi dotyczącymi autostrad płatnych – przywołane postanowienie koresponduje z §98 ust.2 pkt1 Rozporządzenia Ministra Infrastruktury
w sprawie przepisów techniczno-budowlanych dotyczących autostrad płatnych, zgodnie
z którym na etapie projektowania powinny być uzgodnione warunki bezpieczeństwa obejmujące m.in. warunki podjęcia działań przez służby ratownicze, z właściwymi komendami wojewódzkimi Państwowej Straży Pożarnej oraz Policji.
Ponadto, zgodnie z §98 ust.1 Rozporządzenia Ministra Infrastruktury w sprawie przepisów techniczno-budowlanych dotyczących autostrad płatnych, autostrada i urządzenia
z nią związane powinny być zaprojektowane i wybudowane w sposób:
1) utrudniający rozprzestrzenianie się pożaru, klęski żywiołowej lub innego miejscowego zagrożenia,
2) umożliwiający dostęp służb ratowniczych do miejsca zdarzenia, o którym mowa
w pkt1,
3) niepogarszający stanu bezpieczeństwa ludzi, obiektów budowlanych i terenów znajdujących się w sąsiedztwie autostrady, a w szczególności niewydłużający czasu dojazdu służb ratowniczych oraz dostępu do zaopatrzenia wodnego dla celów ratowniczych.
– kontrola budowy i eksploatacji autostrady w zakresie przestrzegania warunków umowy o budowę i eksploatację albo wyłącznie eksploatację autostrady.
Ponadto chcę podkreślić, iż zgodnie z art.63d ust.1 i 3 ustawy z dnia 27 października 1994r. o autostradach płatnych oraz o Krajowym Funduszu Drogowym (Dz.U. z 2004 r. Nr256, poz.2571 ze zm.), Generalny Dyrektor Dyrekcji Dróg Krajowych i Autostrad lub drogowa spółka specjalnego przeznaczenia są uprawnieni do kontroli budowy i eksploatacji autostrady w zakresie przestrzegania warunków umowy o budowę i eksploatację, albo wyłącznie eksploatację autostrady.
Reasumując do zadań Generalnego Dyrektora Generalnej Dyrekcji Dróg Krajowych i Autostrad jako zarządcy autostrad na terenie RP należy:
– uzgodnienie warunków podjęcia działań ratowniczych na etapie projektowania autostrady z właściwymi służbami,
– uczestniczenie w uzgodnieniu warunków podjęcia działań ratowniczych
z koncesjonariuszem oraz z właściwymi służbami w zakresie realizacji przez te podmioty ich zadań ustawowych w odniesieniu do autostrad,
– kontrola budowy i eksploatacji autostrady w zakresie przestrzegania warunków umowy o budowę i eksploatację albo wyłącznie eksploatację autostrady, która to umowa powinna określać w szczególności zasady współpracy spółki z administracją drogową, Policją, Inspekcją Transportu Drogowego, pogotowiem ratunkowym oraz jednostkami systemu ratowniczego.
W związku z powyższym zadanie sporządzenia planu działań ratowniczych na autostradzie płatnej nie może być w sposób oczywisty powierzone operatorowi, wobec którego przepisy ustawy o drogach publicznych przewidują powierzenie wyłącznie budowy lub eksploatacji systemu elektronicznego poboru opłat.
Proszę Pana Premiera o udzielenie odpowiedzi na następujące pytania:
1.Czy Rada do Spraw Autostrad działająca przy Ministrze Transportu opiniowała Plany Ratownicze dla odcinków płatnych autostrad A-2 (Stryków–Konin) i A-4 (Gliwice–Wrocław) przed wprowadzeniem na tych odcinkach poboru opłat – odpowiednio dla każdego z nich w 2011 i 2012 roku?
2.Czy prawdą jest, że płatny odcinek autostrady A-2 (Stryków–Konin) zarządzany przez GDDKiA nie posiada do dziś zatwierdzonego Planu Ratowniczego? Jeśli tak, to z jakich powodów GDDKiA będąc zobowiązana do uzgodnienia takiego Planu nie doprowadziła do jego uzgodnienia i zatwierdzenia rok po wprowadzeniu opłat?
3.Czy płatny odcinek autostrady A-4 (Gliwice-Wrocław) zarządzany przez GDDKiA posiada zatwierdzony Plan Ratowniczy? Jeśli tak, to kiedy GDDKiA we współpracy z innymi organami i jednostkami administracji rządowej został przez nią uzgodniony i zatwierdzony?
4.Czy niezawodnie funkcjonuje na odcinkach autostrad A-2 Stryków-Konin i A-4 Gliwice-Wrocław system telefonów alarmowych?
5.Czy odcinki płatnych autostrad A-2 Stryków – Konin i A-4 Gliwice–Wrocław są wyposażone w Centrum Zarządzania Autostradą Płatną, aby zapewnić właściwy nadzór nad bezpieczeństwem ruchu na tych odcinkach -w szczególności
z uwzględnieniem procedur wjazdu pojazdów uprzywilejowanych? Jeśli nie, to kiedy rząd przewiduje uruchomienie Centrum Zarządzania na odcinku A-2 Stryków–Konin i odpowiednio na A-4 Gliwice-Wrocław?
Z poważaniem
/-/ Jerzy Polaczek
